16-letnia córka naszej czytelniczki zakochała się w 30-latku i zamieszkała z nim. Rzuciła naukę w liceum, żadne tłumaczenia nie pomagają. Matka dziewczyny groziła już partnerowi córki, ze zgłosi sprawę do prokuratury, bo dziewczyna jest nieletnia. Mężczyzna mówi z kolei, że nie obawia się konsekwencji i nie poniesie żadnej kary ponieważ od czasu kiedy ukończyła już 15 lat, więc zgodnie z prawem, nie może być ukarany za współżycie z nią. Czy rzeczywiście?
Zgodnie z obowiązującą ustawą karną jedynie obcowanie z małoletnią osobą poniżej 15 roku życia jest traktowane jako przestępstwo przeciwko wolności seksualnej i obyczajowości (art. 200§1 k.k.). Wobec faktu, iż Pani córka ukończyła 15 lat, zachowanie mężczyzny, z którym się związała, jest bezkarne. Jeżeli jednak ma Pani pewność, iż córka była w związku z trzydziestolatkiem przed ukończeniem przez nią piętnastu lat i łączyły ich intymne relacje, możliwe jest złożenie do Prokuratury zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Przedawnienie przestępstwa obcowania z nieletnim następuje po upływie piętnastu lat. Niestety innych sankcji, w tym zakresie, nasz system prawa nie przewiduje.
Szesnastolatka, jako osoba niepełnoletnia, podlega do osiągnięcia osiemnastu lat, władzy rodzicielskiej, sprawowanej przez oboje rodziców. Jeśli jedno z nich jest tej władzy pozbawione lub nie żyje, pełnia władzy spoczywa na drugim rodzicu. Zatem rodzice odpowiedzialni są za dziecko w prawie każdym aspekcie jego życia (z wyjątkami przewidzianymi w ustawie karnej). W związku z powyższym, na opiekunach prawnych spoczywa także obowiązek egzekwowania od dziecka uczęszczania do szkoły i nauki, albowiem obowiązek szkolny, zgodnie z Konstytucją i ustawą o systemie oświaty, trwa do ukończenia 18 roku życia.
Niedopełnienie tego obowiązku podlega egzekucji (art. 20
ustawy o systemie oświaty) na mocy ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w
administracji. Najczęściej stosowanym środkiem jest grzywna w celu
przymuszenia. Oczywiście organ egzekucyjny nie nałoży grzywny na małoletniego tylko na opiekunów ustawowych.
Okoliczność wyprowadzenia się córki do jej pełnoletniego partnera oraz zaprzestanie uczęszczania do szkoły średniej, pomimo Pani interwencji oraz prób nawiązania jakiejkolwiek rozmowy, powinna zostać przez Panią zgłoszona do sądu rodzinnego. Opisane przez Panią zachowanie córki wskazuje w świetle ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich- o jej demoralizacji. W myśl przywołanej ustawy każdy, kto stwierdzi istnienie okoliczności świadczących o demoralizacji nieletniego, w szczególności naruszanie zasad współżycia społecznego, popełnienie czynu zabronionego, systematyczne uchylanie się od obowiązku szkolnego lub kształcenia zawodowego, używanie alkoholu lub innych środków w celu wprowadzenia się w stan odurzenia, uprawianie nierządu, włóczęgostwo, udział w grupach przestępczych, ma społeczny obowiązek odpowiedniego przeciwdziałania temu, a przede wszystkim zawiadomienia o tym rodziców lub opiekuna nieletniego, szkoły, sądu rodzinnego, Policji lub innego właściwego organu. Gdy sąd poweźmie informacje o zaistniałych przesłankach, będzie mógł z urzędu wszcząć postępowanie wyjaśniające w sprawie o demoralizację. W trakcie takiego postępowania Sąd może ustanowić Kuratora dla nieletniego.
Nieletnią jest osoba, która ukończyła lat 13, a nie ukończyła 17 roku życia i dopuściła się czynu karalnego, jak również osoba, która nie ukończyła lat 18, a jej zachowanie wskazuje na przejawy demoralizacji. Ponadto, środek wychowawczy w postaci dozoru kuratora może zostać nałożony także na osobę do 21 roku życia, jeżeli wcześniej nałożono na nią inne środki wychowawcze lub poprawcze.
Ustanowiony Kurator może sprawować nadzór, sporządzać wywiady środowiskowych we wszystkich sprawach i stadiach postępowania, wykonywać szczególne czynności zlecane przez sąd oraz prowadzać kontrole: sytuacji społeczno-prawnej małoletnich oraz osób dorosłych, będących pod opieką lub kuratelą i przebiegu wykonania środków wychowawczych i pracy kuratorów społecznych przez kuratorów zawodowych.
Zapewne środki jakie zostały wskazane powyżej są ostatecznością służącą ochronie Pani córki przed działaniami autodestrukcyjnymi. Warto ponownie spróbować nawiązać kontakt z córką, być może kolejne podejście okaże się skuteczne i uda się uzyskać kompromis. Dobrym rozwiązaniem wydaje się też zasięgnięcie opinii psychologa.
