01/12/2017

Kilkakrotnie już zdarzyło się, że mój wizerunek został opublikowany np. na zdjęciu lub na nagraniu na lokalnym portalu internetowym, w czasie gdy spaceruję po mieście także raz przypadkowo na ulotce reklamowej pewnego pensjonatu. Wszystko bez mojej zgody i wiedzy. W jakich przypadkach mam prawo do ochrony mojego prywatnego wizerunku? Podkreślam, że nie jestem tzw. osobą publiczną, ale być może charakterystyczną i z tego powodu chętnie fotografowaną, co niekiedy łączy się z sytuacjami dla mnie kłopotliwymi.

Mianem wizerunku nazywamy utrwalony wizualnie (np. w postaci karykatury, rysunku, zdjęcia) zespół cech fizycznych danej osoby, który pozwala na jej indywidualizację oraz identyfikację. Wizerunkiem będzie zatem przede wszystkim uwiecznienie na dziele rysów twarzy danej osoby, ale także utrwalenie w jakikolwiek sposób cechy charakterystyczne dla konkretnego człowieka.

W prawie polskim prawo do ochrony wizerunku jest chronione zarówno przez przepisy prawa cywilnego, ale także przepisy karne. Nie każda jednak fotografia będzie podlegała jednolitej ochronie.

Biorąc pod uwagę przepisy ustawy prawa autorskie i prawa pokrewne, art.81 tejże ustawy wskazuje, że w pewnych okolicznościach wymagane jest uzyskanie zgody osoby znajdującej się na, np. zdjęciu, w przypadku gdy ma być ono rozpowszechnione.

Zgodnie ze wspomnianym art. 81 ustawy prawa autorskie i powszechne, ustęp 2 wskazuje, iż „Zezwolenia nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku: 1) osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych;2) osoby stanowiącej jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza”.

Fotografowanie i upublicznianie wizerunku osoby prywatnej, bez jej wyraźnej zgody może naruszać dobra chronione art. 23 kodeksu cywilnego, tj. dobra osobiste tej osoby. Jak wskazuje art. 23 k.c. „Dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.”

W sytuacji, w której dojdzie do naruszenia dóbr osobistych, w tym prawa do wizerunku danej osoby, będą jej przysługiwały różnego rodzaju roszczenia w stosunku do osób wkraczających w sferę prawnie chronioną. Egzekwowanie ochrony swojego prawa spoczywa na osobie sfotografowanej albo jej krewnych w linii prostej (w przypadku jej zgonu).

W kontekście art. 83 i art. 78 ust. 1 w/w ustawy należy zauważyć, że autor zdjęcia opublikowanego bez zgody osoby na nim uwiecznionej może zostać pociągnięty do odpowiedzialności finansowej. Jeżeli roszczenie osoby, której prawo do wizerunku zostało naruszone zostanie oparte na konstrukcji ochrony dóbr osobistych, osoba pokrzywdzona może żądać zaniechania naruszeń (chociażby poprzez konieczność skasowania zdjęcia wykonanego bez zgody danej osoby) oraz stosownego zadośćuczynienia.

Przed wkraczaniem jednak na drogę sądową, proszę rozważyć skierowanie stosownego pisma do firmy (ośrodka wczasowego), która nadużyła swojego prawa i wykorzystała Pani wizerunek do celów marketingowych.