Otrzymałem informację ze Starostwa w Białogardzie, że nie ma takiej ustawy która by ich obligatoryjnie zmuszała do jakichkolwiek działań odnośnie prac wydobywczych zakopanych przedmiotów, które stanowić mogą tzw. skarb, a ustawa na którą ja się powoływałem tzn. o znaleźnym z 20 lutego 2015 w żadnym punkcie nie stwierdza że Starostwo ma się tym zająć. Podpowiedziano, że mam sobie depozyt wykopać i dostarczyć go do Starostwa. Jednocześnie od nich wyciekła informacja o depozycie do Koszalina (do fundacji, która zajmuje się wydobywaniem przedmiotów z ziemi). Wiedzą gdzie szukać, mają sprzęt i po tygodniu zlokalizują, a po dwóch wykopią depozyt i po wszystkim.
Regulacje prawne dotyczące poszukiwania zabytków zawarte są w ustawie z dnia 23.07. 2003r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami oraz rozporządzeniem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 14.10.2015r. w sprawie prowadzenia prac konserwatorskich, prac restauratorskich, robót budowlanych, badań konserwatorskich, badań architektonicznych i innych działań przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków oraz badań archeologicznych i poszukiwań zabytków. Ustawa o rzeczach znalezionych z 20.02.2015 r, na którą się Pan powołuje, nie odnosi się do poszukiwania skarbów przeszłości, gdyż już w art. 3 zostało jasno określone, iż „Przepisów ustawy nie stosuje się do zabytków archeologicznych.” Ustawa ta reguluje jedynie rzeczy znalezione jak np. przedmioty niebezpieczne (m.in. broń) czy chociażby portfel z dokumentami. Istotnie, nakłada ona obowiązki Starostwa, ale jedynie w przypadku znalezienia przedmiotów, które nie stanowią zabytków, ewentualnie przedmiotów, które zabytkami są, ale znaleziono je nie poprzez celowe ich poszukiwanie. Starostwo wówczas zobligowane jest przyjąć i przechowywać owe znalezione ruchomości, także zawiadomić odpowiednie instytucje, np. Policję gdy okaże się, że znaleziono niebezpieczne przedmioty. Nie stosuje się jej jednak do poszukiwania przedmiotów, czyli celowo podjętych działań nastawionych na odnalezienie przedmiotów, także zabytkowych.
Przed rozpoczęciem jakichkolwiek prac poszukiwawczych, jeżeli przypuszcza Pan, że zna miejsce zakopania depozytu mogącego mieć znamiona zabytku należy uzyskać zgodę właściciela terenu. Przykładowo, jeżeli wydobycie miałoby się znajdować na terenie lasu- należy uzyskać zgodę nadleśnictwa. Następnym krokiem jest zgodnie z ustawą oraz w/w rozporządzeniem uzyskanie odpowiedniego pozwolenia wydanego przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków na dokonanie prac poszukiwawczych.
Wzór wniosku o wydanie pozwolenia można znaleźć na stronach urzędów gmin lub urzędów ochrony zabytków (np. Warszawa,). Przywołany wniosek zgodnie z § 9 rozporządzenia winien zawierać imię, nazwisko i adres lub nazwę, siedzibę i adres wnioskodawcy; wskazanie miejsca poszukiwania zabytków z określeniem współrzędnych geodezyjnych; wskazanie przewidywanego terminu rozpoczęcia i zakończenia poszukiwań zabytków; uzasadnienie wniosku. We wniosku należy także wskazać dane osoby kierującej pracami poszukiwawczymi. Należy także uiścić opłatę skarbową w wysokości 82 zł.
Osoba, która chce poszukiwać skarbów zobowiązana jest samodzielnie pokryć wszelkie koszty związane z poszukiwaniem i realizowanymi badaniami. Jeżeli okazałoby się, że przedmioty znalezione dzięki pracom poszukiwawczym stanowią znaczną wartość, zapis art. 82a ustawy wskazuje, że Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego udziela osobie fizycznej dotacji na przeprowadzenie badań archeologicznych oraz wykonanie ich dokumentacji, w przypadku gdy koszt planowanych działań będzie wyższy niż 2% kosztów planowanych działań.
Szczególną uwagę należy zwrócić na przepisy karne, min. art. 111 ustawy, stanowiący: 1. Kto bez pozwolenia albo wbrew warunkom pozwolenia poszukuje ukrytych lub porzuconych zabytków, w tym przy użyciu wszelkiego rodzaju urządzeń elektronicznych i technicznych oraz sprzętu do nurkowania, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny. (…) .
