Za kilka miesięcy wychodzę za mąż, trwają już zaawansowane przygotowania. Niedawno mój przyszły mąż niespodziewanie zaproponował mi, abyśmy przed zawarciem związku małżeńskiego podpisali intercyzę. Nie wiem co o tym myśleć, czy to kwestia braku zaufania? Proszę mi wyjaśnić, jakie są plusy i minusy tego rozwiązania?
Na wstępie muszę wyjaśnić, iż w języku prawnym odpowiednikiem słowa intercyza jest umowa majątkowa małżeńska, która polega na zmianie ustawowego ustroju majątkowego małżeńskiego, który tworzy się z mocy prawa tuż po zawarciu małżeństwa. Poprzez zawarcie takiej umowy dokonuje się zmiany zasad przynależności do majątku wspólnego lub majątków osobistych małżonków. Ogólnie przyjęte pojęcie intercyzy kojarzy się na ogół z rozdzielnością majątkową małżonków, jednakże muszę wskazać, że zgodnie z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym umowa małżeńska (intercyza) może modyfikować ustrój małżeński w trojaki sposób. Możliwe jest jej rozszerzenie, ograniczenie oraz wprowadzenie ustroju rozdzielności majątkowej albo rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków. Intercyza może zostać zawarta w każdym czasie- zarówno przed ślubem, jak i w czasie trwania małżeństwa. Aby była ważna musi mieć formę aktu notarialnego.
Zakładam, iż Pani narzeczony proponując podpisanie intercyzy miał na myśli wprowadzenie ustroju rozdzielności majątkowej. Ustrój ten charakteryzuje się tym, że każdy z małżonków zachowuje zarówno majątek nabyty przed zawarciem intercyzy jak i majątek nabyty później. Każdy z małżonków zarządza samodzielnie swoim majątkiem, a majątek wspólny w ogóle nie istnieje.
Być może Pani narzeczony ma obawy dotyczące zgromadzonego majątku przed ślubem- nieruchomości bądź cennych ruchomości. Jeżeli tak, sądzę, że uspokoić powinien fakt, iż bez podpisania jakiejkolwiek umowy, oboje małżonkowie zachowują po ślubie swój dotychczasowy majątek (majątek osobisty). Także niekiedy majątki nabyte w trakcie trwania małżeństwa zaliczane są do majątków osobistych, np. darowizna, honoraria związane z prawami autorskimi itp. (pełny katalog został zawarty w art. 33 krio). Dopiero przedmioty, które nabędą małżonkowie po ślubie stanowią majątek wspólny. Do majątku wspólnego poza nabywanymi przez małżonków w czasie trwania małżeństwa przedmiotami należy przede wszystkim wypłacona przez pracodawcę pensja lub dochody z prowadzonej przez małżonka działalności gospodarczej.
Dużo osób obawia się, że po zawarciu małżeństwa ich dotychczasowy dorobek w razie niepowodzenia oraz ewentualnego rozwodu zostanie podzielony i część należeć się będzie drugiemu małżonkowi. Obawy te są bezpodstawne. Owszem, można zawrzeć taką umowę majątkową małżeńską, w której obie strony zgodnie oświadczą, iż wnoszą do majątku wspólnego swoje majątki osobiste. Bez takiego zapisu nie ma możliwości, aby w trakcie ewentualnego podziału majątku jeden małżonek domagał się od drugiego części jego dorobku osiągniętego przed ślubem.
Wskazując na powody zawierania rozdzielności majątkowej, niewątpliwie jednym z nich jest chęć utrzymania przez małżonków niezależności majątkowej lub uniknięcia bardzo trudnego i często nieprzyjemnego postępowania o podział majątku (po ewentualnym rozwodzie). Innym powodem może być chęć zabezpieczenia interesów drugiego małżonka, w sytuacji gdy jeden z małżonków prowadzi działalność gospodarczą, w szczególności taką, która wiąże się z dużym ryzykiem finansowym. Jeżeli jest to dominująca obawa, należy pamiętać, że przy zawieraniu intercyzy wprowadzającej rozdzielność majątkową (nawet jeżeli podpisana zostanie przed powstaniem długu), aby była ona skuteczna tzn. aby uniemożliwiała wierzycielowi egzekucję z tego co normalnie stanowiłoby majątek wspólny, wierzyciel musi wiedzieć, że taka intercyza została przez małżonków podpisana.
Ocena czy warto podpisać symbolicznie omówiony przeze mnie ustrój majątkowy należy rozważyć indywidualnie. Trudno wskazać czy taką propozycję należy traktować jako brak zaufania czy też jako troska zarówno o siebie i w pewien sposób o przyszłego małżonka/małżonkę. Sądzę przede wszystkim należałoby porozmawiać z narzeczonym i dopytać czy aby na pewno tę konkretną umowę miał na względzie proponując intercyzę czy też może inną. Być może warto zastanowić się w Państwa przypadku nad inna umową majątkową małżeńską albo rozdzielnością majątkową z wyrównaniem dorobków?
