Mam ukończone 66 lat, z końcem czerwca przechodzę na emeryturę po przepracowaniu w sumie 50 lat (pracowałem przy produkcji w PGR 22 lata, a następnie 28 lat jako konserwator w Domu Pomocy Społecznej - państwowej placówce opiekuńczo-leczniczej). Przez kilka ostatnich lat w DPS zapewniano mnie, że równocześnie z odejściem na emeryturę otrzymam pieniężną odprawę jubileuszową, bardzo liczyłem na ten zastrzyk finansowy, bo moje świadczenie w najbliższej przyszłości będzie niewysokie. Kiedy jednak ostatnio kompletowałem dokumenty dowiedziałem się, że taka nagroda należy mi się po 45 latach pracy, a po 50 latach – już nie, i ta należność podobno się już przedawniła, więc jej nie otrzymam. Szkopuł polega na tym, że taka odprawa jest przyznawana równolegle z przejściem na emeryturę, a przecież 5 lat wcześniej ze względu na wiek do emerytury nie miałbym uprawnień. Czy jeśli pracowałem dłużej, to paradoksalnie pogorszyłem swoją sytuację? Jakie kroki mogę przedsięwziąć, aby uzyskać chociaż część odprawy należnej mi za 45 lat pracy?
Należy odróżnić pojęcie odprawy emerytalnej od pojęcia nagrody jubileuszowej, gdyż są to dwa różne uprawnienia pracownicze. Odprawa jubileuszowa, o której Pan wspomniał w pytaniu, nie istnieje.
Odprawa emerytalna jest uprawnieniem każdego pracownika, jeśli jednocześnie spełnione zostaną dwa warunki: 1. ustał stosunek pracy; 2.istnieje związek między ustaniem stosunku pracy a przejściem pracownika na emeryturę. Zasadą jest, że odprawę emerytalną wypłaca się w dniu ustania stosunku pracy. Przejście na emeryturę oznacza, że dana osoba traci status pracownika i uzyskuje wyłącznie status emeryta. Celem odprawy emerytalnej jest złagodzenie skutków zakończenia działalności zawodowej i przejścia na emeryturę.
Przez wzgląd na okoliczność, że jest Pan pracownikiem DPS, a zadania z zakresu pomocy społecznej należą do zadań własnych jednostek samorządu terytorialnego na szczeblu gminy, powiatu i województwa zastosowanie w Pana przypadku będą miały prócz kodeksu pracy także przepisy ustawy z dnia 21.11.2008r. o pracownikach samorządowych i rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18.03.2009 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników samorządowych.
W myśl art. 36 ust. 2 ustawy, pracownikowi samorządowemu przysługuje jednorazowa odprawa w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy. W świetle brzmienia powołanego przepisu należy przyjąć, że odprawa ma charakter jednorazowy niezależnie od typu świadczenia na jakie pracownik przechodzi, tj. rentę z tytułu niezdolności do pracy, wcześniejszą emeryturę, emeryturę ze względu na osiągnięcie powszechnego wieku emerytalnego. Wysokość odprawy dla pracowników samorządowych określa art. 38 ust. 3 ustawy. W myśl powołanego przepisu odprawa przysługuje w wysokości: dwumiesięcznego wynagrodzenia po 10 latach pracy,
trzymiesięcznego wynagrodzenia po 15 latach pracy,
sześciomiesięcznego wynagrodzenia po 20 latach pracy.
Nagroda jubileuszowa, z kolei, nie jest uregulowana w kodeksie pracy, a więc nie należy się wszystkim pracownikom. Zasady i tryb jej wypłacania określają akty wykonawcze do ustaw obejmujących określone grupy zawodowe. Nagroda przysługuje pracownikom w związku z osiągnięciem określonego stażu pracy i co do zasady jest wypłacana z dniem, w którym nabywa on do niej prawo. Według SN jest to dzień bezpośrednio poprzedzający dzień, który nazwą lub datą odpowiada dniowi, w którym pracownik podjął zatrudnienie. W praktyce pracodawca powinien wypłacić nagrodę niezwłocznie, czyli nie później niż w najbliższym dniu wypłaty wynagrodzenia za pracę.
Zagadnienie nagrody jubileuszowej reguluje art. 38 ust. 2 ustawy o pracownikach samorządowych. Nagroda jubileuszowa przysługuje w wysokości: po 20 latach pracy – 75% wynagrodzenia; po 25 latach pracy – 100% wynagrodzenia; po 30 latach pracy – 150% wynagrodzenia; po 35 latach pracy – 200% wynagrodzenia; po 40 latach pracy – 300% wynagrodzenia; po 45 latach pracy – 400% wynagrodzenia miesięcznego.
Prawo do nagrody jubileuszowej jako świadczenie ze stosunku pracy ulega ogólnemu terminowi przedawnienia, czyli po trzech latach od dnia jej wymagalności (art. 291§1 k.p.). Od dnia, w którym upłynął okres zatrudnienia uprawniający do otrzymania jubileuszówki, zaczyna biec trzyletni termin przedawnienia. Zatem pracodawca nie ma obowiązku wypłacić Panu nagrody jubileuszowej. Niestety ustawodawca nie przewidział możliwości wypłacenia nagrody jubileuszowej za 50 i więcej lat pracy pracownikom samorządowym. Nie ma zatem żadnej podstawy prawnej aby mógł Pan ubiegać się o wypłacenie tego świadczenia.
Jedyne roszczenie jakie będzie Panu przysługiwało to wypłata odprawy emerytalnej.
