"Czytelnik, osoba starsza, który ma niewielkie własnościowe mieszkanie, ale nie ma spadkobierców ani bliższej rodziny dużo słyszał w telewizji o tzw. odwróconej hipotece i dodatkowych pieniądzach jakie mógłby z tego tytułu uzyskać. Słyszał też o licznych oszustwach w tej kwestii, jakich dopuszczały się różne firmy tzw. krzaki. Stąd pyta, jaka jest możliwość zawarcia takiej umowy, z kim i na jakich zasadach, aby transakcja była bezpieczna."
Odwrócony kredyt hipoteczny tzw. odwrócona hipoteka jest instytucją nową w naszym ustroju prawnym, regulowana jest przede wszystkim przepisami ustawy o odwróconym kredycie hipotecznym oraz ustawy Prawo bankowe.
Produkt ten polega na tym, iż bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas nieoznaczony określoną sumę środków pieniężnych, których spłata nastąpi po śmierci kredytobiorcy, a kredytobiorca zobowiązuje się do ustanowienia zabezpieczenia spłaty tej sumy wraz z należnymi odsetkami oraz innymi kosztami.
Odwrócona hipoteka adresowana jest do wszystkich osób pełnoletnich bez względu na wiek, jednak docelową grupą są osoby powyżej 62 r.ż., które są właścicielami nieruchomości lub którym przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu lub prawo użytkowania wieczystego. Kredytobiorcą może być również osoba fizyczna będąca współwłaścicielem nieruchomości lub której przysługuje udział w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu lub w prawie użytkowania wieczystego.
Aby skorzystać z tego prawa, jakim jest odwrócona hipoteka, kredytobiorca zawiera z bankiem umowę odwróconego kredytu hipotecznego. Aby przystąpić do kredytu bank nie bada, jak to czyni przy innych produktach bankowych, zdolności kredytowej. Jedyną kwestią jest posiadanie przez kredytobiorcę prawa do lokalu, na którym ustanowiona zostanie hipoteka. Wysokość odwróconego kredytu hipotecznego jest zależna od: wartości nieruchomości, płci i wieku kredytobiorcy oraz wybranej formy wypłaty należności. Ustawa przewiduje możliwość jednorazowej wypłaty należności bądź comiesięcznej, ratalnej.
Pomimo zawarcia takiej umowy z bankiem, kredytobiorca nadal pozostaje prawnym właścicielem nieruchomości, zatem nadal jest zobowiązany opłacać należne podatki, czynsz a także przeprowadzać wszelkie konieczne naprawy i remonty.
Zawarcie umowy odwróconego kredytu hipotecznego nie przesądza jednak o nieodwracalnym przejściu własności nieruchomości, po śmierci kredytobiorcy, na bank. Po śmierci kredytobiorcy, jego spadkobiercy, mogą dokonać spłaty zaciągniętego kredytu i nabyć prawo własności lokalu.
W celu uzyskania informacji od instytucji finansowej dot. odwróconego kredytu hipotecznego, kredytobiorca na swój wniosek uzyska od banku tzw. formularz informacyjny zawierający informacje o ofercie odwróconego kredytu hipotecznego. Każda oferta jest indywidualnie dostosowywana do klienta, biorąc pod uwagę wiek, płeć, wartość i stan nieruchomości oraz na jakiej podstawie przysługuje ona kredytobiorcy. W ofercie bank winien zawrzeć takie informacje jak, np. kwotę odwróconego kredytu, termin i sposób wypłaty, sposób ustalenia wysokości oprocentowania, wysokość prowizji i innych kosztów banku, częstotliwość i sposób monitorowania wartości nieruchomości lub lokalu, sposób zabezpieczenia wierzytelności banku, prawa i obowiązki kredytobiorcy czy zasady rozliczenia odwróconego kredytu hipotecznego.
Jeżeli oferta banku okaże się interesująca, kolejnym krokiem jest podpisanie umowy odwróconego kredytu hipotecznego, którą zawiera się w formie pisemnej, podobnie jak każdą inną umowę kredytową. W treści umowy bank może zobowiązać kredytobiorcę do zobowiązania się do niezbywania własności nieruchomości lub prawa.
Jeżeli po zawarciu umowy, kredytobiorca rozmyśli się i nie będzie chciał skorzystać z udzielonego kredytu, ma prawo odstąpienia od umowy przed upływem 30 dni od dnia podpisania umowy. Zgodnie z przepisami ustawy może także w każdym czasie dokonać spłaty całkowitej kwoty wypłaconego kredytu lub jej części.
Na rynku duża liczba banków ma w swojej ofercie odwrócony kredyt hipoteczny. Przed przystąpieniem do podpisania umowy warto uzyskać kilka ofert celem porównania warunków i proponowanych przez kredytodawców kwot. Na łamach Gazety Kołobrzeskiej niestety nie możemy podpowiedzieć do jakiej instytucji warto się udać, która jest bardziej zaufana względem pozostałych, tak jak prosił o to Czytelnik. Ważne jest aby Czytelnik, przed podpisaniem umowy z podmiotem mu nieznanym, o ile oferta takiego będzie najkorzystniejsza, dokonał sprawdzenia podmiotu w rejestrach ostrzeżeń publicznych Komisji Nadzoru Finansowego (www.knf.gov.pl ).
Wydaje się rozsądne jednak aby dokonywać transakcji z podmiotami, których nazwa i pozycja została ugruntowana na polskim rynku. Zabieg taki może ustrzec przed niezgodnymi z prawem zapisami umownymi, dodatkowymi ukrytymi kosztami czy opłatami, które nie zostały podane w tabelach prowizji i opłat. Rozsądnie jest także przed podpisaniem umowy kredytowej skonsultować jej treść z radcą prawnym czy adwokatem.
