Trzy lata temu w wieku 62 lat szwagier ożenił się z kobietą o 26 lat młodszą (36-letnią). Było dobrze, dopóki miał pieniądze. Pół roku temu szwagier uległ ciężkiemu wypadkowi, obecnie porusza się na wózku inwalidzkim, a młoda żona opuściła go, opróżniła konta i zabrała najcenniejsze przedmioty z domu, sprzęt AGD, choć nic po ślubie nie wniosła. Szwagier żyje obecnie z niewielkiej renty, po wypadku opiekuję się nim tylko ja razem z siostrą. W dodatku na adres domowy szwagra po odejściu żony przychodzą ponaglenia z różnych banków, z żądaniami spłaty rat kredytów. Największy do spłacenia w wysokości 100 tysięcy złotych, zaciągnięty przez byłą żonę szwagra jeszcze przed ślubem, po ślubie – były też kredyty zaciągnięte na mniejsze sumy, bez jego wiedzy. Nie mieli podpisanej intercyzy, nie mają też dotychczas rozwodu. Czy szwagier jest zobowiązany spłacać długi żony, która go opuściła?
Kodeks rodzinny i opiekuńczy jednoznacznie wskazuje, że po zawarciu związku małżeńskiego z mocy ustawy pomiędzy małżonkami powstaje wspólność majątkowa obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków, ale istnieje prawna możliwość przeniesienia przedmiotów z majątku osobistego do majątku wspólnego oraz odwrotnie- wyłączenia przedmiotów z majtku wspólnego do majątku osobistego małżonka.
Art. 33 krio enumeratywnie wskazuje, co może należeć do majątku osobistego- są to np. przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej. Odpowiadając na pierwsze zagadnienie -jeżeli zatem żona szwagra nie partycypowała w kosztach zakupu sprzętów AGD czy innych, które zabrała, to nie miała do tego prawa, gdyż nie są jej własnością czy nawet współwłasnością. Przedmioty zwykłego urządzenia domowego służące do użytku obojga małżonków wchodzą, co do zasady, do majątku wspólnego, jeżeli zostały nabyte w czasie obowiązywania ustroju wspólności majątkowej. Sąd Najwyższy wskazał (uchwała SN z 4 grudnia 1973 r., III CZP 77/73), że przedmioty zwykłego urządzenia domowego nabyte przed powstaniem wspólności wchodzą do majątku odrębnego (osobistego).
Kwestie odpowiedzialności za długi żony- zgodnie z obowiązującymi przepisami po zwarciu związku małżeńskiego oboje małżonkowie odpowiedzialni są solidarnie za zaciągnięte zobowiązania. Od tej reguły są jednak wyjątki, w których za zobowiązania odpowiadać będzie tylko jeden małżonek i to w granicach swojego majątku osobistego.
Wierzyciel (np. bank) może zaspakajać swoje roszczenia względem obojga małżonków w sytuacji, gdy oboje byli stroną zawartej umowy. W takim przypadku pociągnięci do odpowiedzialności za długi małżonkowie odpowiadają zarówno swoimi majątkami osobistymi, jak i majątkiem wspólnym. Innym przypadkiem jest zaciągnięcie zobowiązania (np. kredytu, pożyczki) przez jednego małżonka za wiedzą i zgodą drugiego. W takich okolicznościach wierzyciel ma prawo i może pociągnąć do odpowiedzialności także małżonka, który nie był stroną czynności prawnej. Zaspokojenie roszczenia może wówczas nastąpić z majątku osobistego małżonka zaciągającego dług, jak i majątku wspólnego małżonków.
Jeżeli, tak jak Pan wskazał w treści pytania, żona szwagra zaciągnęła pożyczki, kredyty bez wiedzy i zgody swojego męża to zaspokojenie wierzyciela nastąpi jedynie z majątku osobistego żony, z jej wynagrodzenia za pracę, z dochodów uzyskanych przez nią z innej działalności zarobkowej, a także z korzyści uzyskanych z prawa autorskiego i praw pokrewnych, prawa własności przemysłowej oraz innych praw twórcy.
Za długi żony powstałe przed zawarciem związku małżeńskiego mąż nie odpowiada, a wierzyciel ma prawo zaspokoić się jedynie z majątku osobistego żony, zatem Pana szwagier nie ma obowiązku spłacać długów żony.
